Kelebek vanalar, yüksek debi hızına sahip sıvı, gaz ve buhar akışlarını kontrol etmek için tasarlanmış bir çeşit vana türüdür. Kelebek valflerinin hareketli parçası, kelebek şeklinde bir diskten oluşur ve akışkanın akışını kontrol eden bir mafsala bağlıdır. Wafer, lugged ve flanşlı olmak üzere üç farklı tip kelebek vana vardır.
Wafer kelebek vanalar, iki flanş arasında konumlandırılan ve flanşlar arasındaki bağlantı elemanları tarafından tutulan, hafif ve kompakt bir tasarıma sahiptir. Lugged kelebek vanalar, her flanşın ardında vidalı bir mil kullanarak monte edilir ve birbirinden bağımsız olarak sökülebilir. Flanşlı kelebek vanalar ise, her bir flanşın ardında vidalı bir mil kullanılarak monte edilir ve daha yüksek basınç ve çaplar için uygundur.
Kelebek vanaların basınç, sıcaklık ve çapı, kullanım amacına ve uygulama alanına göre değişebilir. Basınç değerleri genellikle PN 10, PN 16, ANSI 150 ve ANSI 300 gibi standartlara uygun olabilir. Sıcaklık aralığı genellikle -20°C ila 200°C arasında değişebilir. Kelebek vanalar, sıvı, gaz ve buhar akışlarını kontrol etmek için yaygın olarak kullanılır ve özellikle kimya, petrol, gaz, enerji, su arıtma, HVAC (ısıtma, havalandırma, klima) sistemleri ve yangın koruma uygulamalarında yaygın olarak kullanılır.
